Dozór elektroniczny jest co raz częściej stosowanym wyrokiem. Wyróżnia się dozór stacjonarny, mobilny i zbliżeniowy. Dozór stacjonarny pozwala kontrolować przebywanie skazanego w określonym czasie we wskazanym miejscu. Dozór mobilny umożliwia kontrolę bieżącego miejsca pobytu skazanego, a dozór zbliżeniowy służy kontroli zakazu zbliżania się do określonych osób.
Dozór elektroniczny stacjonarny jest jedną z form odbywania kary pozbawienia wolności, która pozwala skazanemu odbyć karę we własnym domu, a nie w warunkach zakładu karnego. Skazanemu zakłada się tzw. „bransoletkę”, która kontroluje jego zachowanie poza zakładem karnym. Skazany może chodzić do pracy, do kościoła, lekarza, a także po niezbędne zakupy, jednak tylko w wyznaczonych do tego godzinach. Dzięki takiej formie odbywania kary pozbawienia wolności, skazany nie pozostaje całkowicie wykluczony z życia zawodowego czy prywatnego. Rozwiązanie to jest także mniej obciążające dla budżetu państwa.
Przesłanki
O zastosowaniu dozoru elektronicznego orzeka sąd penitencjarny na wniosek skazanego lub na wniosek jego obrońcy, prokuratora, sądowego kuratora zawodowego lub dyrektora zakładu karnego. By dozór mógł być zastosowany, muszą zostać spełnione łącznie następujące przesłanki:
- wobec skazanego orzeczono karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą jednego roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, a nie zachodzą warunki przewidziane w art. 64 § 2 Kodeksu karnego, czyli recydywa szczególna wielokrotna,
- jest to wystarczające do osiągnięcia celów kary;
- skazany posiada określone miejsce stałego pobytu;
- osoby pełnoletnie zamieszkujące wspólnie ze skazanym wyraziły zgodę na odbywanie kary w warunkach dozoru elektronicznego,
- odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie warunki techniczne.
Ponadto względy bezpieczeństwa i stopień demoralizacji, a także inne szczególne okoliczności nie mogą przemawiać za potrzebą osadzenia skazanego w zakładzie karnym.
Najnowsza zmiana – rozszerzenie kary pozbawienia wolności do 18 miesięcy
Dotychczas zastosowanie systemu dozoru elektronicznego było możliwe wobec skazanych na karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą 1 roku. Rozszerzenie możliwości stosowania dozoru w stosunku do skazanych na karę pozbawienia wolności do 1 roku i 6 miesięcy zostało wprowadzone przez tzw. specustawę, czyli ustawę z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw. W ten sposób umożliwiono odbywanie kary pozbawienia wolności w warunkach dozoru elektronicznego większej liczbie skazanych, co ma zapewnić ograniczenie szerzenia się koronawirusa w jednostkach penitencjarnych.
Obowiązki skazanego
Skazany ma obowiązek:
- zgłosić podmiotowi dozorującemu, w terminie i w sposób, które zostały określone przez sąd, gotowość do instalacji środków technicznych,
- nieprzerwanie nosić nadajnik;
- dbać o powierzone mu środki techniczne, w tym zwłaszcza chronić je przed utratą, zniszczeniem, uszkodzeniem lub uczynieniem niezdatnymi do użytku, oraz zapewniać ich stałe zasilanie energią elektryczną;
- udostępniać podmiotowi dozorującemu powierzone środki techniczne do kontroli, naprawy lub wymiany na każde żądanie tego podmiotu, w tym również umożliwiając pracownikom tego podmiotu wejście do pomieszczeń, w których skazany przebywa, lub na nieruchomość stanowiącą jego własność lub będącą w jego zarządzie;
- udzielać prezesowi sądu lub upoważnionemu sędziemu, sądowemu kuratorowi zawodowemu, podmiotowi dozorującemu i podmiotowi prowadzącemu centralę monitorowania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary i wykonywania nałożonych obowiązków oraz stawiać się na wezwania sędziego i kuratora;
- pozostawać we wskazanym przez sąd miejscu w wyznaczonym czasie;
- odbierać połączenia przychodzące do rejestratora stacjonarnego;
- umożliwiać sądowemu kuratorowi zawodowemu wejście do mieszkania lub na nieruchomość, gdzie zainstalowano rejestrator;
- udzielać osobom upoważnionym, na ich żądanie, wyjaśnień, również przy użyciu rejestratora stacjonarnego.
Uchylenie dozoru
Dozór elektroniczny jest oczywistym udogodnieniem dla skazanego, dlatego ważne jest, by ten stosował się do nałożonych na niego obowiązków i przestrzegał porządku prawnego. W przeciwnym razie sąd uchyli zezwolenie na wykonywanie kary pozbawienia wolności w ramach dozoru elektronicznego, co oznacza dla skazanego odbycie reszty kary w zakładzie karnym.
Trzeba pamiętać, ze w przypadku uchylenia zezwolenia na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego, nie można ponownie wnosić o udzielenie takiego zezwolenia. (oczywiście w tej samej sprawie).
Adw. Aleksandra Tabędzka
Apl. adw. Agnieszka Skoracka
UZYSKAJ PORADĘ
* Te pola są wymagane.